Η φύση στο δημοτικό τραγούδι
"...Δεν κελαηδούσε σαν πουλί, μήτε σαν χελιδόνι μον κελαηδούσε κι έλεγε μ' ανθρώπινη λαλίτσα.."
"Ανάθεμα που βρει καιρό κι άλλον καιρό ανιμένει, γιατί ο καιρός τα πράματα ξανάστροφα τα φέρνει."
Ο λυρισμός , οι υπερρεαλιστικές εικόνες και οι υπερβατικοί στίχοι είναι συνυφασμένα με το δημοτικό μας τραγούδι και εν πολλοίς το προσδιορίζουν.
Τα πουλιά, τα δέντρα, τα λουλούδια τα ζώα συμμετέχουν ενεργά με ανθρώπινη λαλιά και σκέψη στα δρώμενα των τραγουδιών.
Το " τρία πουλάκια κάθονταν" π.χ που μιλούσαν με ανθρώπινη λαλιά , και που με αυτό ξεκινούν πολλά δημοτικά, είναι ενδεικτικό του υπερρεαλισμού και της συμμετοχής των στοιχείων και φαινομένων της φύσης στις ανθρώπινες εκδηλώσεις .
Ήδη απ το "Τραγούδι του νεκρού αδελφού" ή "Στης Άρτας το γεφύρι" έως και
" Στου Διάκου το ταμπούρι"
...δεν κελαηδούνε σαν πουλιά μον' κελαηδούν και λένε...
Ένα ερωτικό τραγούδι και ένα μοιρολόι μας δίνουν εικόνες συναρπαστικές με προσωποποίηση των φυσικών στοιχείων.
"Νύχτα 'ταν που φιλιόμασταν ,νύχτα και ποιός μας είδε ,
μας είδε τ' άστρο της αυγής και τό πε στο φεγγάρι
και το φεγγάρι στο γιαλό και ο γιαλός στο ναύτη
κι ο ναύτης το τραγούδησε στου καραβιού την πλώρη ..."
Η γύρω μας πλάση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης υπόστασης, άρα και των στοιχείων που συνδέονται με αυτή. Κατ’ ουσίαν, πρόκειται για το υπερσύνολο δύο βασικών οντοτήτων:της χλωρίδας και της πανίδας, που συνθέτουν το φυσικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, αποτελώντας έναν κρίκο με την ανθρώπινη υπόσταση.
"Εγώ για το χατίρι σου τρεις βάρδιες είχα βάλει.
Είχα τον ήλιο στα βουνά, και τον αϊτό στους κάμπους,
Και τον βοριά το δροσερό τον είχα στα καράβια.
Μα ο ήλιος εβασίλεψε, κι ο αϊτός αποκοιμήθη,
Και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια
Κι έτσι του δόθηκε καιρός του Χάρου και σε πήρε."
Η φύση ενεργά συμμετέχει στο τραγούδι με προσωποποίηση των στοιχείων του και των στοιχειών του.
"Ἡ ἄνοιξ᾿ κι οὐ χινόπωρος ἀντάμα τρῶν᾿ καὶ πίνουν
Ἐκάλεσαν τὴν ἄνοιξη νὰ πάει νὰ τὴ φιλέψουν
Κι ἡ ἄνοιξη καμάρουσι-καμάρουσι δὲν πάει
-Τί καμαρώνεις ἄνοιξη μὲ τὰ λουλούδια ἀπό ᾿χεις;
Ἐσὺ ἔχεις ἀσπρολεύκαδα ἐγὼ ἔχω παλικάρια
Ἐσὺ ἔχεις τὰ τσιγκόδεντρα κι ἐγὼ ἔχω τοὺς γερόντους
Ἐσὺ ἔχεις τὶς ἀγριογκορτσιὲς ἐγὼ ἔχω τὶς μπαμπίτσες
Ἐσὺ ἔχεις τὶς τριανταφυλλιὲς ἐγὼ ἔχω τὶς νυφίτσες
Ἐσὺ ἔχεις τὸ βασιλικὸ ἐγὼ ἔχω τὰ κοτσύφια
Ἐσὺ ἔχεις τὰ μαυρόγιτσια, ἐγὼ ἔχω τὰ παιδάκια
Ταχιά ᾿ρχεται χινόπωρος καὶ θὰ στὰ μαραγκιάσει."
Αυτή καθεαυτή η φυσιολατρεία του δημοτικού μας τραγουδιού αναδύει κάτι τὸ βαθύτερα μυσταγωγικό και ιερό.
"Κοιμήσου ανθέ της λεμονιάς κλαδί της ματζουράνας
γαρύφαλο της Βενετιάς, τριαντάφυλλο της Σπάνιας.
Παιδάκι μου, στην κούνια σου τρία δέντρα θα φυτέψω
το 'να να λένε μυρσινιά, το άλλο να λένε δάφνη,
το τρίτο το καλύτερο, τριανταφυλλιά με τ' άνθη."
"Ο δυόσμος κι ο βασιλικός κι η δόλια η ματζουράνα
κείνα τα τρία μαλώνανε, κείνα τα τρία κολλιούνται
το ποιο 'ναι ομορφότερο, το ποιο μυρίζει κάλλιο."
Ο διάκοσμος γύρω μας και η δύναμη του συναρπάζουν στο δημοτικό τραγούδι, υπερβατικά μεν ,με ταπεινότητα και σεβασμό δε.
Στοιχεία απ το διαδίκτυο.
Πίνακας του Θεόφιλου.Η φύση στο δημοτικό τραγούδι.
"...Δεν κελαηδούσε σαν πουλί, μήτε σαν χελιδόνι μον κελαηδούσε κι έλεγε μ' ανθρώπινη λαλίτσα.."
"Ανάθεμα που βρει καιρό κι άλλον καιρό ανιμένει,
γιατί ο καιρός τα πράματα ξανάστροφα τα φέρνει."
Ο λυρισμός , οι υπερρεαλιστικές εικόνες και οι υπερβατικοί στίχοι είναι συνυφασμένα με το δημοτικό μας τραγούδι και εν πολλοίς το προσδιορίζουν.
Τα πουλιά, τα δέντρα, τα λουλούδια τα ζώα συμμετέχουν ενεργά με ανθρώπινη λαλιά και σκέψη στα δρώμενα των τραγουδιών.
Το " τρία πουλάκια κάθονταν" π.χ που μιλούσαν με ανθρώπινη λαλιά , και που με αυτό ξεκινούν πολλά δημοτικά, είναι ενδεικτικό του υπερρεαλισμού και της συμμετοχής των στοιχείων και φαινομένων της φύσης στις ανθρώπινες εκδηλώσεις .
Ήδη απ το "Τραγούδι του νεκρού αδελφού" ή "Στης Άρτας το γεφύρι" έως και
" Στου Διάκου το ταμπούρι"
...δεν κελαηδούνε σαν πουλιά μον' κελαηδούν και λένε...
Ένα ερωτικό τραγούδι και ένα μοιρολόι μας δίνουν εικόνες συναρπαστικές με προσωποποίηση των φυσικών στοιχείων.
"Νύχτα 'ταν που φιλιόμασταν ,νύχτα και ποιός μας είδε ,
μας είδε τ' άστρο της αυγής και τό πε στο φεγγάρι
και το φεγγάρι στο γιαλό και ο γιαλός στο ναύτη
κι ο ναύτης το τραγούδησε στου καραβιού την πλώρη ..."
Η γύρω μας πλάση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης υπόστασης, άρα και των στοιχείων που συνδέονται με αυτή. Κατ’ ουσίαν, πρόκειται για το υπερσύνολο δύο βασικών οντοτήτων:της χλωρίδας και της πανίδας, που συνθέτουν το φυσικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, αποτελώντας έναν κρίκο με την ανθρώπινη υπόσταση.
"Εγώ για το χατίρι σου τρεις βάρδιες είχα βάλει.
Είχα τον ήλιο στα βουνά, και τον αϊτό στους κάμπους,
Και τον βοριά το δροσερό τον είχα στα καράβια.
Μα ο ήλιος εβασίλεψε, κι ο αϊτός αποκοιμήθη,
Και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια
Κι έτσι του δόθηκε καιρός του Χάρου και σε πήρε."
Η φύση ενεργά συμμετέχει στο τραγούδι με προσωποποίηση των στοιχείων του και των στοιχειών του.
"Ἡ ἄνοιξ᾿ κι οὐ χινόπωρος ἀντάμα τρῶν᾿ καὶ πίνουν
Ἐκάλεσαν τὴν ἄνοιξη νὰ πάει νὰ τὴ φιλέψουν
Κι ἡ ἄνοιξη καμάρουσι-καμάρουσι δὲν πάει
-Τί καμαρώνεις ἄνοιξη μὲ τὰ λουλούδια ἀπό ᾿χεις;
Ἐσὺ ἔχεις ἀσπρολεύκαδα ἐγὼ ἔχω παλικάρια
Ἐσὺ ἔχεις τὰ τσιγκόδεντρα κι ἐγὼ ἔχω τοὺς γερόντους
Ἐσὺ ἔχεις τὶς ἀγριογκορτσιὲς ἐγὼ ἔχω τὶς μπαμπίτσες
Ἐσὺ ἔχεις τὶς τριανταφυλλιὲς ἐγὼ ἔχω τὶς νυφίτσες
Ἐσὺ ἔχεις τὸ βασιλικὸ ἐγὼ ἔχω τὰ κοτσύφια
Ἐσὺ ἔχεις τὰ μαυρόγιτσια, ἐγὼ ἔχω τὰ παιδάκια
Ταχιά ᾿ρχεται χινόπωρος καὶ θὰ στὰ μαραγκιάσει."
Αυτή καθεαυτή η φυσιολατρεία του δημοτικού μας τραγουδιού αναδύει κάτι τὸ βαθύτερα μυσταγωγικό και ιερό.
"Κοιμήσου ανθέ της λεμονιάς κλαδί της ματζουράνας
γαρύφαλο της Βενετιάς, τριαντάφυλλο της Σπάνιας.
Παιδάκι μου, στην κούνια σου τρία δέντρα θα φυτέψω
το 'να να λένε μυρσινιά, το άλλο να λένε δάφνη,
το τρίτο το καλύτερο, τριανταφυλλιά με τ' άνθη."
"Ο δυόσμος κι ο βασιλικός κι η δόλια η ματζουράνα
κείνα τα τρία μαλώνανε, κείνα τα τρία κολλιούνται
το ποιο 'ναι ομορφότερο, το ποιο μυρίζει κάλλιο."
Ο διάκοσμος γύρω μας και η δύναμη του συναρπάζουν στο δημοτικό τραγούδι, υπερβατικά μεν ,με ταπεινότητα και σεβασμό δε.
Πηγή: Στοιχεία απ το διαδίκτυο.