"Χριστούγεννα στη Σμύρνη - Τα κάλαντρα στη Σμύρνη"

 📌 "Χριστούγεννα στη Σμύρνη - Τα κάλαντρα στη Σμύρνη"

👉 Το δωδεκαήμερο στη Μ. Ασία συναντούσε κανείς  έθιμα που είχαν σχέση με την γέννηση του θεανθρώπου και είχαν ως ζητούμενο την καλή υγεία και την πλούσια καρποφορία. Η χάρη του Θεού έλαμπε στις καρδιές των ανθρώπων εκείνες τις μέρες.

  Τα σπίτια λαμποκοπούσαν και γέμιζαν μ’ εκείνο τον ανατολίτικο, γαστριμαργικό πλούτο που δεν υστερούσαν ούτε οι φτωχές οικογένειες, καθώς οι δωρεές από τους πιο εύπορους έφταναν άφθονες το βράδυ της παραμονής, χωρίς επίδειξη για τους μεγαλόψυχους δίχως ντροπή για τους φτωχούς. Καλάθια με κάθε λογής καλούδια άφηναν, κρυφά έξω από τις πόρτες των φτωχών. 

    Τα μεγάλα καταστήματα της Σμύρνης όπως του Ξενόπουλου, του Κοντορούση, του Γεωργιάδη κ.α. πρόσφεραν ζεστό φαγητό στους επαίτες. Ιδιαίτερη ήταν η προσφορά των Σμυρνιών εμπόρων στα Νοσοκομεία και στο Ορφανοτροφείο. Είδη ένδυσης, υπόδησης, σίτισης γέμιζαν τέτοιες μέρες τα ιδρύματα. Η Μητρόπολη με τη σειρά της  φρόντιζε να μαζεύει κάθε χρόνο χρήματα και να τα μοιράζει την παραμονή των Χριστουγέννων στους φτωχούς. 

- Τα κάλαντρα στη Σμύρνη

Το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων τα παιδιά τραγουδούσαν από νωρίς τα κάλαντα στις πόρτες των σπιτιών με τουμπερλέκια και σιδερένια τρίγωνα, κρατώντας σήμαντρα και φαναράκια κρεμασμένα σε κοντάρι. Οι νοικοκυρές τους πρόσφεραν ως δώρα παράδες, φρούτα, αυγά, ξηρούς καρπούς ή παραδοσιακά γλυκίσματα τα φοινίκια.

Οι μεγαλύτεροι έλεγαν τα κάλαντα έχοντας μαζί τους ένα φωτισμένο καραβάκι. Χειροποίητο από χαρτί ή ξύλο, μπορεί να έφτανε μέχρι και τρία μέτρα μήκος. Το κατάρτι του έπρεπε να ήταν στολισμένο και πάντα στη πρύμνη είχε την ελληνική σημαία. 

Τα κάλαντα τελείωναν με την ευχή:

«Και εις έτη πολλά. Και του χρόνου να’ στε καλά»!

⭐Χριστουγεννιάτικα κάλαντρα Σμύρνης⭐

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το "Δόξα εν Υψίστοις"

και τούτο Άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα

άστρο λαμπρό τους οδηγεί. Χωρίς να λείψει ώρα,

φθάσαντες εις Ιερουσαλήμ, με πόθον ερωτώσι,

πού εγεννήθη ο Χριστός, να παν να Τον ευρώσι.

Διά Χριστόν ως ήκουσεν ο βασιλεύς Ηρώδης,

αμέσως εταράχθηκε κι έγινε θηριώδης,

ότι πολλά φοβήθηκε διά την βασιλείαν,

μη του την πάρη ο Χριστός και χάση την αξίαν.

Κράζει τους Μάγους κι ερωτά: -Πού ο Χριστός γεννάται;

-Εν Βηθλεέμ ηξεύρωμεν, ως η Γραφή διηγάται.

Τους είπε να υπάγωσι και όπου Τον ευρώσι,

Να Τονε προσκυνύσωσιν, κι ευθύς να του το ειπώσι,

οπώς υπάγη και αυτός για να Τον προσκυνήση,

με δόλον ο μισόθεος για να τον αφανίση.

Βγαίνουν οι Μάγοι τρέχοντες και τον Αστέρα βλέπουν,

φως θεϊκό κατέβαινε και με χαρά προστρέχουν.

Στην Βηθλεέμ εφθάσανε, βρίσκουν την Θεοτόκον

Κρατούσε εις τας αγκάλας της τον Aγιόν της Τόκον.

Γονατιστοί Τον προσκυνούν και δώρα Του χαρίζουν:

σμύρναν, χρυσόν και λίβανον, Θεόν τον ευφημίζουν.

Την σμύρναν μεν ως άνθρωπον, χρυσόν ως βασιλέα,

τον λίβανον δε ως Θεόν σ’ όλη την ατμοσφαίραν.

Αφού Τον επροσκύνησαν, ευθύς πάλι μισεύουν

και τον Ηρώδη μελετούν να πάνε να τον εύρουν

Πλην άγγελος εξ ουρανού βγαίνει, τους εμποδίζει,

άλλην οδόν να πορευτούν, αυτός τους διορίζει.

Και πάλιν άλλος άγγελος τον Ιωσήφ προστάζει

εις Αίγυπτον να πορευθή κι εκεί να ησυχάση,

να πάρη και την Μαριάμ ομού με τον Υιόν της,

ότι ο Ηρώδης εζητεί τον Τόκον τον δικόν της.

Μη βλέπων δε ο βασιλεύς τους Μάγους να γυρίζουν,

στην Βηθλεέμ επρόσταξεν παιδια να μην αφήσουν.

Όσα παιδία εύρισκον δύο χρονών και κάτω

όλα να τα περάσωσι ευθύς απ’ τα σπαθιά των.

Χιλιάδες δεκατέσσαρες σφάζουν σε μιαν ημέραν,

θρήνον, κλαυθμόν και οδυρμόν είχε κάθε μητέρα.

Κι εξεπληρώθη το ρηθέν προφήτου Ησαΐου

μετά των άλλων προφητών και του Ιερεμίου:

«Φωνή ηκούσθη εκ Ραμά, Ραχήλ τα τέκνα κλαίει,

παραμυθία ουκ ήθελε, ότι αυτά ουκ έχει».

Ιδού ότι σας είπαμεν όλην την υμνωδίαν

του Ιησού μας του Χριστού Γέννησιν την Αγίαν

Και σας καληνυχτίζουμε, πέσετε, κοιμηθείτε,

ολίγον ύπνον πάρετε κι ευθύς να σηκωθήτε.

Στην Εκκλησίαν τρέξατε με θείαν προθυμίαν

και με πολλήν ευλάβειαν στην Θείαν Λειτουργίαν.

Κι ευθύς άμα γυρίσετε εις το αρχοντικό σας,

ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας

και τον σταυρό σας κάνετε, γευθήτε, ευφρανθήτε,

δώστε και κανενός φτωχού όστις να υστερήται.

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας, ό,τι είναι ορισμός σας,

και ο Χριστός μας πάντοτε να είναι βοηθός σας.

Χρόνους πολλούς να χαίρεστε, πάντα ευτυχισμένοι, 

σωματικά και ψυχικά να είστε πλουτισμένοι

Εις έτη πολλά!  

ℹ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αντέτια δωδεκαημέρου/Αργυρώ Μάμαλη- Κοπάνου /Νεα Ιωνία Μαγνησίας/ΙΩΝΕΣ,/2010                                                                 

Δημήτρη Ι. Αρχιγένη   / Λαογραφικά Γ’: Η ζωή στη Σμύρνη / Αθήνα ,1980

Πηγή: ΕΣΤΙΑ Νέας Σμύρνης