Το τσιλικροτό

Το τσιλικροτό

Ταξίδεψε στο χώρο και το χρόνο τούτο το Τσιλικροτό και ξάφνου πετάχτηκε μέσα από την Ερυθραιώτικη λαϊκή παράδοση του Δωδεκαημέρου. Μαζί με τους άλλους καλκαντζάρους, τους κάρκους, τους κωλοβελόνηδες, τους νυχοπόδαρους τους καταχνάδες, τους οξαποδίτες και όλα τα ξωτάρια όπως τα αποκαλούσαν στη Μικρά Ασία,  μοιράζονται ίδια χαρακτηριστικά « δαιμονικά όντα, που τα φαντάζονταν κοντά, μαύρα, βρομερά και κακοβέσουλα (δύστροπα), κακομούτσουνα κι αξελέστατα (ακατάστατα), με άγρια νύχια, ουρά και γατίσια μάτια. Αυτά τα μικρά, κατσιποδιάρικα, αχαμνά και γουρσούζικα πλάσματα της λαϊκής φαντασίας εξαφανίζονταν τη νύχτα των Φώτων, οπότε ηγενούσανε ανέφαντα (άφαντα) με τσι αγιασμοί». Το Τσιλικροτό «επί δώδεκα νύχτες, ανεσκαρδώνει (αναρριχιέται) τσι τσιμινιέρες και τσι φλουγάροι (καμινάδες) και μπαίνει κάρπα κάρπα (λαθραία) στα σπίτια, κατουρεί και μαγαρίζει όπου βρει μολεύγει στο μομέντο (λεπτό) τα τρόφιμα, προκαλώντας ανεπανόρθωτα ζαράρια (ζημιές) και χαταλίκια (βλάβες). Άμα του ‘ρκει το ράστι (σύμπτωση), κάθεται ακόμας και στα λίγκια (ώμους) των αθρώπω και τσι σκεντζεύει (τυραννεί)!
Πώς να το αποφύγετε τούτο το Τσιλικροτό; «Οι Ερυθραιώτες, για ν’ αποφύγουν τα τσιλικροτά και να ‘πομείνει το σπίτι αμουρντάρευτο κι αμούρκιστο (χαρούμενο), έβαζαν πίσω από τις πόρτες ή στις παραστιές (τζάκια) παλιά δίχτυα και μαβιές κλωστές με κόμπους και σταυρώματα, όπου οι οξαποδίτες, καθώς μετρούσαν τους κόμπους, μπερδεύονταν κι έτσιδα τσ’ ήβρισκε η ταχινή (αυγή), οπότε, με του πετεινού το λάλημα, ηγιαγέρνανε (ξαναγύριζαν) στα καταχώνια (κρυψώνες) και στα γιατάκια (κλίνες) ντως, χωρίς να βλάψουν το σπίτι». Ή ας αφήκετε, όπως οι Βουρλιώτες «έξω από το σπίτι ένα πιάτο με λουκουμάδες του πετιμεζού, για να τσι φάνε οι καρκάντζαροι και να μη μαγαρίσουνε τα άλλα γλυκά του σπιτιού». Καλού κακού βάλετε και πέταλα και σκόρδα στις εξώπορτες και «κυρίως η φωτιά που άφτει στη στια (εστία) ουλημερνίς κι ουλονυχτίς, απαραιτήτως με πριναρόξυλα και λίτικα κουτούκια (κούτσουρα ελιάς), βαλμένα μάξους (επίτηδες) σταυρωτά». Καλές Μεάλες Γιορτάδες να χετε.
Πηγή : Οι γιορτές του Δωδεκάμερου στην Ερυθραία της Ιωνίας  Δημοσιεύτηκε το Δεκέμβρη – Γενάρη του 2011-12 στην εφημερίδα «Η Ν. Ερυθραία»
Θοδωρής Κοντάρας, φιλόλογος

ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΑΡΒΑΣΙΟΥ ΧΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Ο ΦΑΡΟΣ

Ψηφίστε το στη σελίδα του Δήμου στο facebook:

https://m.facebook.com/chioscity/photos/a.2183200015264651/2183201865264466/?type=3&refid=18&ref=m_notif&notif_t=group_activity&__tn__=%2As-R με ενα 👍