Στα τραγούδια και τα ταξίδια ο Βαγγέλης Περάκης / 7:00 με 10:00 / Μέντα 88
Μας ακούτε εδώ: http://www.menta88.gr/player/
Σήμερα η ευχετήρια κάρτα μας θα ακολουθήσει έναν Γάλλο σύγχρονο φιλόσοφο, τον Γιαν Νταλ Άλιο στην αναζήτηση της αγάπης. Διερευνά την καθολική αναζήτηση για τρυφερότητα και επαφή σε έναν κόσμο που είναι όλο και πιο επικεντρωμένος στο άτομο. Όπως αποδεικνύεται, είναι πιο εύκολο απ' όσο νομίζετε. Πρόκειται για έναν διασκεδαστικό προβληματισμό για την αγάπη στη σύγχρονη εποχή...
Τι είναι η αγάπη; Είναι δύσκολο να οριστεί αυτός ο όρος λόγω της ευρείας χρήσης του. Μπορώ να αγαπώ το περπάτημα. Μπορώ να αγαπώ ένα βιβλίο, μια ταινία. Μπορώ να αγαπώ τα σνίτσελ. Μπορώ να αγαπώ τη σύζυγό μου.
Αλλά υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα σε ένα σνίτσελ και τη σύζυγό μου, για παράδειγμα. Δηλαδή, αν εκτιμώ ένα σνίτσελ, το σνίτσελ, από την άλλη, δεν με εκτιμά κι αυτό. Ενώ η σύζυγός μου, με αποκαλεί το άστρο της ζωής της. Επομένως, μόνο μια άλλη συνείδηση με επιθυμίες μπορεί να με εκλάβει ως επιθυμητό ον. Το γνωρίζω αυτό, γι' αυτό η αγάπη μπορεί να προσδιοριστεί πιο συγκεκριμένα ως η επιθυμία να είσαι επιθυμητός. Και ιδού το αιώνιο πρόβλημα της αγάπης: πώς να γίνουμε και να παραμείνουμε επιθυμητοί; Ο άνθρωπος συνήθως έβρισκε την απάντηση σε αυτό το πρόβλημα υποβάλλοντας τη ζωή του στους κανόνες της κοινωνίας. Έπρεπε να παίξει έναν συγκεκριμένο ρόλο σύμφωνα με το φύλο, την ηλικία, την κοινωνική του θέση, και αρκούσε να διατηρήσει το ρόλο του για να τον εκτιμά και αγαπά ολόκληρη η κοινότητά του.
Σκεφτείτε τη νεαρή που πρέπει να διατηρήσει την αγνότητά της πριν τον γάμο. Σκεφτείτε τον νεότερο γιο που πρέπει να υπακούσει τον πρωτότοκο, ο οποίος με τη σειρά του πρέπει να υπακούσει τον αρχηγό της οικογένειας. Αλλά τον 13ο αιώνα ξεκίνησε ένα φαινόμενο, κυρίως στην Αναγέννηση, στη Δύση, που δημιούργησε τη μεγαλύτερη κρίση ταυτότητας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το φαινόμενο αυτό είναι ο μοντερνισμός. Μπορούμε να το συνοψίσουμε μέσω μιας τριπλής διαδικασίας. Πρώτα, μια διαδικασία εξορθολογισμού της επιστημονικής έρευνας, που επιτάχυνε την τεχνική πρόοδο. Μετά, μια διαδικασία πολιτικής εκδημοκράτησης, που εξέλιξε τα ατομικά δικαιώματα. Και τέλος, μια διαδικασία εξορθολογισμού της οικονομικής παραγωγής και της απελευθέρωσης του εμπορίου. Αυτές οι τρεις αλληλένδετες διαδικασίες έχουν εκμηδενίσει εντελώς όλα τα παραδοσιακά στηρίγματα των Δυτικών κοινωνιών, με ριζικές συνέπειες για το άτομο.
Τα άτομα είναι πλέον ελεύθερα να εκτιμούν ή να υποτιμούν μια συμπεριφορά, μια επιλογή ή κάποιο αντικείμενο. Αλλά ως αποτέλεσμα, έρχονται αντιμέτωποι οι ίδιοι με την ίδια ελευθερία που έχουν οι άλλοι να τους εκτιμούν ή να τους υποτιμούν. Με άλλα λόγια, η αξία μου κάποτε διασφαλιζόταν υποβάλλοντας τον εαυτό μου στις παραδοσιακές αρχές. Τώρα είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο. Στην ελεύθερη αγορά των ατομικών επιθυμιών, διαπραγματεύομαι κάθε μέρα την αξία μου. Εξ ου και η αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου.
Έχει εμμονή: «Είμαι επιθυμητός; Πόσο επιθυμητός; Πόσοι άνθρωποι θα με αγαπήσουν;» Και πώς ανταποκρίνεται σε αυτή την ανησυχία; Συλλέγοντας σύμβολα επιθυμίας με υστερικό τρόπο.
Ονομάζω αυτόν τον τρόπο συλλογής, μαζί με άλλους, κεφάλαιο αποπλάνησης. Πράγματι, η καταναλωτική κοινωνία μας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο κεφάλαιο αποπλάνησης. Λένε ότι η εποχή μας είναι υλιστική λόγω αυτού του καταναλωτισμού. Αλλά δεν είναι αλήθεια! Συλλέγουμε αντικείμενα για να έρθουμε σε επικοινωνία με άλλους. Το κάνουμε για να μας αγαπήσουν, να τους αποπλανήσουμε. Τίποτε δεν είναι λιγότερο υλιστικό ή περισσότερο συναισθηματικό από έναν έφηβο που αγοράζει ένα καινούργιο τζιν παντελόνι και το σκίζει στα γόνατα, επειδή θέλει να αρέσει στην Τζένιφερ.
Ο καταναλωτισμός δεν είναι υλισμός. Είναι μάλλον η ύλη που απορροφάται και θυσιάζεται στο όνομα του θεού της Αγάπης, ή μάλλον στο όνομα του κεφαλαίου αποπλάνησης. Με βάση αυτήν την παρατήρηση για τη σύγχρονη αγάπη, πώς μπορούμε να σκεφτούμε την αγάπη στο μέλλον; Μπορούμε να οραματιστούμε δύο υποθέσεις:
Η πρώτη έχει να κάνει με το στοίχημα ότι αυτή η διαδικασία της ναρκισσιστικής κεφαλαιοποίησης θα ενταθεί. Είναι δύσκολο να πούμε τι σχήμα θα πάρει αυτή η ένταση, επειδή εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό σε κοινωνικές και τεχνικές καινοτομίες, οι οποίες είναι εξ ορισμού δύσκολο να προβλεφθούν. Όμως όπως κάθε άλλος έντονος ανταγωνισμός, θα δημιουργήσει τεράστιες ανισότητες σε ναρκισσιστική ικανοποίηση, και ως εκ τούτου πολύ μοναξιά και απογοήτευση.
Αλλά δεν χρειάζεται να υπάρξει ένα τέτοιο μέλλον. Ίσως μπορούμε να αντιληφθούμε την αγάπη μέσω ενός άλλου μονοπατιού. Αλλά πώς; Πώς να παραιτηθώ από την υστερική ανάγκη να μου δίνουν αξία;
Συνειδητοποιώντας ότι είμαι ανάξιος. Ναι, είμαι ανάξιος. Αλλά μην ανησυχείτε: κι εσείς είσαστε. Είμαστε όλοι ανάξιοι. Αυτή η έλλειψη αξίας αποδεικνύεται εύκολα, επειδή για να αποκτήσω αξία χρειάζομαι κάποιον άλλον να με επιθυμεί, που δείχνει ότι δεν έχω κάποια αξία από μόνος μου. Δεν έχω καμία εγγενή αξία. Όλοι μας προσποιούμαστε ότι έχουμε ένα είδωλο, ότι είμαστε είδωλο για κάποιον άλλον, αλλά στην πραγματικότητα ζούμε σε ένα ψέμα, μισοί άνθρωποι που ψάχνουν το άλλο τους μισό για να ολοκληρωθούν.
Νομίζω ότι αν το γνωρίζουμε αυτό, θα διευκολύνει τις συναισθηματικές σχέσεις μας. Είναι επειδή θέλω να με λατρεύουν από την κορυφή ως τα νύχια, απολύτως δικαιολογημένα, γι' αυτό υπάρχει αυτή η υστερία. Και γι' αυτό θέλω να φαίνομαι τέλειος ώστε να με αγαπήσει κάποιος άλλος. Θέλω να είναι τέλειος έτσι ώστε να επιβεβαιώσει την αξία μου. Αυτό οδηγεί σε ζευγάρια παθιασμένα με την απόδοση που όμως θα χωρίσουν, ακριβώς, με την παραμικρή αποτυχία.
Σε αντίθεση με αυτή στάση, επικαλούμαι την έννοια της τρυφερότητας -- η αγάπη ως τρυφερότητα. Τι είναι η τρυφερότητα; Να είσαι τρυφερός, να δέχεσαι τις αδυναμίες τις δικές σου αλλά και του αγαπημένου σου. Υπάρχει άφθονη γοητεία και ευτυχία στην τρυφερότητα. Και επίσης εκεί ανάμεσα υπάρχει ένα είδος χιούμορ που δυστυχώς δεν χρησιμοποιείται αρκετά. Πρόκειται για ένα είδος ποίησης εσκεμμένης αδεξιότητας. Μιλάω για τον αυτοσαρκασμό. Για ένα ζευγάρι που δεν διατηρείται, δεν υποστηρίζεται πια από τα δεσμά της παράδοσης, πιστεύω ότι ο αυτοσαρκασμός είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διαρκέσει η σχέση.
Όπως έλεγε και ο Νομπελίστας συγγραφέας Τζων Στάϊνμπεργκ "Και τώρα που δεν χρειάζεται πια να είσαι τέλειος, μπορείς να είσαι καλός..." Αυτό πιστεύω κι εγώ. Κανείς δεν είναι τέλειος, αλλά όλοι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι απ’ ό,τι είμαστε..."
Όπως λέει και ο Χόρχε Μπουκάι: "Η χειρότερη από τις αντιλήψεις που έμαθαν και μετέφεραν οι γονείς στα παιδιά τους είναι πως υποτίθεται ότι βρισκόμαστε στην αναζήτηση του άλλου μας μισού. Γιατί να μην προσπαθούμε να βρούμε κάποιον ολόκληρο αντί να συμβιβαστούμε με κάποιον μισό; Ο έρωτας που προτείνουμε χτίζεται μεταξύ ολόκληρων ανθρώπων που συναντιούνται, όχι ανάμεσα σε δύο μισά που χρειάζονται το ένα το άλλο για να νιώσουν ολόκληρα. Όλες οι ιστορίες αγάπης καταλήγουν σ’ ένα ευτυχές τέλος: Παντρεύτηκαν, κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα…
Ας ξυπνήσουμε τους κοιμισμένους: η σχέση δεν είναι έτσι. Η σχέση είναι ένας νέος δρόμος – μία πρόκληση. Αυτό που μπορώ να περιμένω από μία σχέση είναι ένας σύντροφος στο δρόμο μου, στη ζωή, κάποιος που να με τρέφει και με τη σειρά του να τρέφεται από την παρουσία μου. Αλλά πάνω απ’ όλα, κάποιος που δεν θα παρεμβαίνει στο δρόμο της ζωής μου. Όταν χρειάζομαι τον άλλο για να ζήσω, η σχέση μετατρέπεται σε εξάρτηση. Και υπό εξάρτηση, επιλογές δεν μπορούν να γίνουν. Και χωρίς επιλογή δεν υπάρχει ελευθερία. Και χωρίς ελευθερία δεν υπάρχει αληθινός έρωτας. Και χωρίς αληθινό έρωτα μπορεί να υπάρχουν γάμοι, αλλά δεν υπάρχει σχέση.."
Πάμε και σήμερα να συναντήσουμε ανθρώπους που ταξίδεψαν αναζητώντας την αγάπη. Μετά μίλησαν, έγραψαν και τραγούδησαν γι' αυτή την αναζήτηση πάντα με πυξίδα την καρδιά. Σε περιμένω και σήμερα μέχρι τις 10 στο Μέντα 88.
"..σε ρωτάω τι έχεις και σου λέω καλημέρα σ’αγαπάω μην τρέχεις είσ’ακόμα εδώ πέρα.. Προσπαθώ να ξεχάσω όμως κάτι συμβαίνει ό, τι όμορφο πιάσω να το δεις περιμένει.. Σ’ έχω βρει και σε χάνω.. Σ’έχω βρει... Και σε χάνω..." Καλημέρα!!
*Κάθε μέρα στις 7.00 στέλνουμε στην πόλη την καρτ ποστάλ της ημέρας με έναν στίχο-ευχή για το δρόμο. Σου αρέσει; Έλα να την μοιραστούμε.
Σ' ΕΧΩ ΒΡΕΙ ΚΑΙ ΣΕ ΧΑΝΩ
Μουσική: Θέμης Καραμουρατίδης
Στίχοι: Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Τραγούδι: Νατάσα Μποφίλιου
https://www.youtube.com/watch?v=zbcLr6mqIVI
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου