Σαν σήμερα, Παγκόσμια ημέρα ωκεανών
Η θαλάσσια ζωή και η βιοποικιλότητα στους ωκεανούς απειλούνται στις μέρες μας από την υπεραλίευση, τη μόλυνση και πρόσφατα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ο καθαρισμός των θαλάσσιων καταφυγίων είναι ένα απαραίτητο βήμα για πλούσιες και υγιείς θάλασσες.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών (World Ocean Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1992. Θεσμοθετήθηκε στις
8 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς, κατά τη διάρκεια της Συνόδου για την Γη στο Ρίο Ντε Ζανέιρο, όπου 150 ηγέτες απ' όλο τον κόσμο υπέγραψαν τη Συνθήκη για την Βιοποικιλότητα, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν την εξαφάνιση σπανίων ειδών από το ζωικό και φυτικό βασίλειο. Από το 2009,η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Οι ωκεανοί καταλαμβάνουν πάνω από το 70% της επιφάνειας της Γης και έχουν συνδεθεί από αρχαιοτάτων χρόνων με την ανθρώπινη εξέλιξη. Ο τζίρος των οικονομικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τους ωκεανούς ξεπερνά τα 500 δισεκατομμύρια
δολάρια ετησίως.
Η θαλάσσια ζωή και η βιοποικιλότητα στους ωκεανούς απειλούνται στις μέρες μας από την υπεραλίευση, τη μόλυνση και πρόσφατα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αν και η χώρα μας δεν περιβάλλεται από ωκεανούς, είναι εν τούτοις δεμένη με το θαλάσσιο στοιχείο.
Σύμφωνα με την Greenpeace:
- Το 76 % των ψαριών στον κόσμο κινδυνεύει άμεσα από την εντατική αλιεία.
- Το 90% των μεγάλων ψαριών, όπως ο τόνος, ο ξιφίας και ο μπακαλιάρος, αλιεύονται πέρα από τα ασφαλή όρια για την επιβίωσή τους.
- Το 2002 οι συνολικές αλιεύσιμες ποσότητες των ψαριών με μεγάλη εμπορική αξία, όπως οι μπακαλιάροι του Ατλαντικού και της Μεσογείου, ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1967, εξαιτίας της υπεραλίευσης.
- 300 τράτες βυθού οργώνουν καθημερινά με τα δίχτυα τους μια έκταση μεγέθους 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καταστρέφοντας μερικά από τα πιο ποικιλόμορφα και ευαίσθητα οικοσυστήματα του πλανήτη.
- 300.000 κητώδη (φάλαινες, δελφίνια και φώκαινες) πεθαίνουν κάθε χρόνο παγιδευμένα σε δίχτυα.
- 6,8 εκατομμύρια ως 27 εκατομμύρια τόνοι ψαριών απορρίπτονται στη θάλασσα ετησίως, αμέσως μετά την αλίευσή τους, επειδή δεν έχουν επαρκή εμπορική αξία.
- 800 χιλιόμετρα αφρόδιχτων κατασχέθηκαν από την iταλική αστυνομία το 2005. Χιλιάδες χιλιόμετρα αφρόδιχτων, όμως, συνεχίζουν να σκορπίζουν τον θάνατο στη Μεσόγειο.
- 4 δισ. δολάρια κερδίζει η πειρατική αλιεία κάθε χρόνο εις βάρος φτωχών κρατών.
- 300 εκατομμύρια δολάρια στερείται κάθε χρόνο η Σομαλία από τους πειρατές.
- 12.000 τόνοι ερυθρού τόνου, 37% περισσότερο από το επιτρεπόμενο όριο, αλιεύονται παράνομα στη Μεσόγειο και τον Ανατολικό Ατλαντικό.
Η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση της θάλασσας πρέπει να σταματήσει. Η Greenpeace ζητά από τις κυβερνήσεις των κρατών να προχωρήσουν αμέσως στην προστασία των ωκεανών του πλανήτη μέσα από τη δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων. Ο καθορισμός των θαλάσσιων καταφυγίων είναι ένα απαραίτητο βήμα για πλούσιες και υγιείς θάλασσες.
Η ειδική έκθεση του ΟΗΕ για τους ωκεανούς
Το έτος 2019 θα σηματοδοτηθεί από τη δημοσίευση, τον Σεπτέμβριο, μιας ειδικής έκθεσης της διακυβερνητικής ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για το κλίμα (GIEC) αφιερωμένη στους ωκεανούς. Μια έκθεση «που αναμένεται ότι θα είναι μάλλον ζοφερή», λέει η Λάιζα Σπιρ της αμερικανικής μ.κ.ο «Συμβούλιο Υπεράσπισης των Φυσικών Πόρων» («Natural Resources Defense Council»).
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η οποία ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή, ήταν ήδη κατά μέσο όρο 20 εκατοστά τον 20ο αιώνα και συνεχίζεται με περίπου 3,3 χιλιοστά τον χρόνο, ρυθμός που μοιάζει να επιταχύνεται. Σύμφωνα με την έκθεση της GIEC του 2014, το χειρότερο σενάριο θα ήταν μια άνοδος ενός μέτρου μέχρι το τέλος του αιώνα σε σχέση με την περίοδο 1986-2005. Όμως μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη κάνει λόγο για άνοδο της στάθμης μεγαλύτερη του ενός μέτρου και αυτό ακόμη κι αν η ανθρωπότητα καταφέρει να περιορίσει την άνοδο της θερμοκρασίας στους +2 βαθμούς Κελσίου, που είναι ο ελάχιστος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού.
Οι διαπιστώσεις είναι εξίσου ανησυχητικές και για άλλους δείκτες, τους οποίους ο Νταν Λαφόλεϊ της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN) περιγράφει ως τους «τέσσερις καβαλάρηδες της Αποκάλυψης»: η άνοδος της θερμοκρασίας στην επιφάνεια, η άνοδος της θερμοκρασίας στο σύνολο του ωκεανού, η επιτάχυνση της οξίνισης, που βλάπτει ιδιαίτερα τα κοράλια και οι «νεκρές ζώνες», όπου το υπερβολικά χαμηλό ποσοστό οξυγόνου εμποδίζει τη θαλάσσια ζωή. «Εμείς οι επιστήμονες έχουμε ξαφνιαστεί με την έκταση, την ένταση και την ταχύτητα της αλλαγής», επισημαίνει ο κ. Λαφόλεϊ.
Όλα αυτά επειδή ο ωκεανός απορροφά περίπου το 30% των εκπομπών CO2 που προκαλούνται από τον άνθρωπο και περισσότερο από το 90% της επιπλέον ζέστης που δημιουργείται από τις εκπομπές αυτές, περιορίζοντας τις συνέπειες για την ανθρωπότητα.
